Na świeżym powietrzu? Pierwsze działania ekologiczne w czasie plenerów artystycznych w Polsce.

Na świeżym powietrzu? Czy na pewno było ono takie, gdy coraz bardziej popularne stawały się w Polsce plenery artystyczne, a władze PRL poprzez rozwój przemysłowy „goniły” Zachód? Kiedy wydobycie węgla w Polsce było największe w historii i osiągało nawet 200 mln ton rocznie, a w śląskim krajobrazie rosły kolejne kopalnie.

Wystawa jest punktem wyjścia do refleksji nad genezą ruchu ekologicznego w polskiej sztuce. Zagadnienie to bardzo często było podejmowane przez artystów podczas letnich plenerów. Częstotliwość i różnorodność tematyki tych spotkań znacząco wzrosła w latach 70., co doprowadziło do powstawania coraz większej ilości dzieł wynikających z powiązań między człowiekiem a naturą. Co ciekawe, wydarzenia te często sponsorowane były właśnie przez ośrodki przemysłowe, przyczyniające się do zanieczyszczania środowiska. Niektórzy artyści patrzyli na tę relację z zaniepokojeniem i w swoich pracach podkreślali skalę tego problemu.

Celem wystawy jest prezentacja wybranych prac, powstałych podczas plenerów, dla których ekologia często stawała się tematem przewodnim. Były to między innymi: I Sympozjum Artystów i Naukowców „Sztuka w zmieniającym się świecie” 1966, Plener „Ziemia Zgorzelecka – 1971″, pod hasłem „Nauka i sztuka w procesie ochrony naturalnego środowiska człowieka”, a także Plenery w Osiekach z lat 1972, 1973, 1974, których tematami odpowiednio były „Nauka i sztuka w procesie ochrony strefy widzenia człowieka”, „Plastyka obrazów wodnych” i „Artysta, a ziemia odległa o 400 000 km”.

Powstałe na nich realizacje są zwiastunem wkroczenia ekologii w pole sztuki konceptualnej, a także aktem odwagi artystek i artystów w sprzeciwieniu się „technokratycznej rzeczywistości PRL-u”.

Prace te są ważne także w kontekście wydarzeń aktualnych. Zwracają uwagę na zniszczenie naszej planety, a więc na kwestię, którą artyści dostrzegli już pod koniec lat 60., zauważając, że szybki rozwój industrializacji powoduje degradację środowiska naturalnego.
Dlaczego jednak mimo nakreślenia tak poważnego problemu przez artystów tamtych lat, potrzebowaliśmy tyle czasu, żeby przenieść ekologiczne działania poza obszar sztuki?
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
kuratorka:Julia Ciunowicz
design Katarzyna Rzepka
adres: Fundacja Arton
Foksal 11 lok. 4 Warszawa
www.fundacjaarton.pl
otwarcie: 28.02.2020
wystawa: 29.02– 31.03.2020

Wystawa jest częścią pracy licencjackiej poświęconej początkom sztuki ekologicznej w Europie Środkowo-Wschodniej.
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Out in the Fresh Air? Early Ecological Projects during Artistic Plein-Airs in Poland.

Out in the fresh air? But was the air really so fresh when artistic plein-airs were gaining popularity in Poland and the country’s communist authorities sought to “catch up” with the West by developing industry? When levels of coal extraction were the greatest in history, reaching even 200 million tons a year, and new mines dotted the landscape of Silesia.

The exhibition seeks to encourage reflection on the origins of the ecological movement in Polish art. Ecology was very often addressed by artists during summer plein-airs. The topic gained a much more frequent and diverse presence during such meetings in the 1970s, which spawned a wide array of works devoted to the ties between humans and nature. Interestingly, such events were often sponsored by industrial plants, which aggravated environmental pollution. Some artists observed that situation with concern and highlighted the scale of the problem in their pieces.

The exhibition presents selected works created during plein-airs where ecology often became the central theme, including the 1st Symposium of Artists and Scientists “Art in the Changing World” in Puławy, 1966; “Ziemia Zgorzelecka – 1971” plein-air titled “Art and Science in the Process of Protecting Human Natural Environment”; and Plein-Airs in Osieki in 1972, 1973 and 1974, themed, respectively, “Art and Science in the Process of Protecting Human Field of Vision”, “The Art of Water Images”, and “The Artist and the Earth 400,000 Km Afar”.

Pieces created on those occasions heralded the advent of ecology in the field of Conceptual Art and demonstrated artists’ boldness in opposing the “technocratic reality of the Polish People’s Republic”.

The projects also gain relevance in the context of current developments. They draw attention to the damage done to our planet, an issue approached by artists already towards the end of the 1960s, when they noted that fast-paced industrialisation led to the degradation of the natural environment.
This serious problem was identified by artists of the era. Why did it then take so long for ecological initiatives to move beyond the sphere of art?
––––––––––––––––––––––––––––––––––
curator: Julia Ciunowicz
design: Katarzyna Rzepka
address: Arton Foundation
Foksal 11 apt. 4 Warsaw
www.fundacjaarton.pl
Opening: 28 March 2020
Exhibition: 29 February – 31 March 2020

Exhibition is a part of bachelor final thesis about beginnings of ecological art in Central-Eastern Europe.

ARTYŚCI/STKI | ARTISTS:
Jerzy Bereś
Włodzimierz Borowski
Jan Chwałczyk
Jan Dobkowski
Jerzy Fedorowicz
Antoni Dzieduszycki
Konrad Jarodzki
Liliana Lewicka
Natalia LL
Jerzy Ludwiński
Andrzej Pierzgalski
Ludmiła Popiel
Jerzy Treliński