Lekcja Jogi to adaptacja tekstów Tadeusza Micińskiego (1873-1918) bazująca na jego najważniejszej powieści Nietota (1910). Głównym tematem Lekcji… jest młodopolska forma tzw. „Mitu Aryjskiego”, który w literaturze Micińskiego przybiera fantazmatyczny kształt „Polski Indyjskiej”, czyli „Polski pod znakiem swastyki”. Lokalna, i zdawałoby się anachroniczna postać tego fantazmatu zderzona zostaje z jego groteskowo zaktualizowaną wersją – ideą określoną jako „Hitler – Ostatni Awatar”. Idea ta pojawiła się w 1984 roku w owianym legendą traktacie chilijskiego pisarza Miguela Serrano, który uważał, że Hitler nie zginął w 1945 w Berlinie, lecz ukrył się na biegunie północnym i stamtąd wciąż kieruje – właśnie jako „ostatni awatar”; dziesiąte wcielenie Wisznu; apokaliptyczny jeździec na białym koniu – ezoteryczną wojną w obronie aryjskiej rasy.
Mitologia aryjska – niezwykle popularna w dziewiętnastym stuleciu – została antropologicznie podważona i politycznie oraz moralnie skompromitowana w wieku dwudziestym. Tymczasem dziś – na początku nowego milenium – anachronizm tej mitologii okazuje się pozorny, skoro jej dyskurs można niemal dosłownie zilustrować cytatami z takich superprodukcji jak Harry Potter, czy Władca Pierścieni. W tym kontekście konkluzja Lekcji… jest nader niepokojąca – prowokuje bowiem podejrzenie, że współczesna kultura zapomniała o najbardziej tragicznych momentach nowoczesnej historii, lub co gorsza – pamięta wprawdzie o nich, lecz beztrosko używa tej pamięci, by bawić się fantazmatami odpowiedzialnymi za historyczne katastrofy.
w kooperacji z Centrum Sztuki Wspólczesnej, Zamek Ujazdowski, Warszawa
**in cooperation with Center for Contemporary Art, Ujazdowski Castel, Warsaw
