Wystawa „Atlas splątanych opowieści” prezentowana w ramach Miesiąca Dumy łączy w jednej przestrzeni ponadczasowe i transgraniczne wątki queerowej historiografii. Jej autorki, Irène Mélix i Liliana Zeic otwierają przed nami archiwa państwowe oraz prywatne i splątują opowieści, które odnoszą się do wspólnej historii polsko-niemieckiego pogranicza, a także miast – Drezna i Wrocławia.

Na wystawę składa się siedem prac, w których twórczynie przedstawiają queerowe historie feministyczne, opowieści lesbijek, osób niebinarnych i transpłciowych. Liliana Zeic zastanawia się, czy biografie osób queerowych udokumentowane za pomocą materiałów zebranych przez opresyjne archiwa mogą być opowiedziane inaczej. Irène Mélix, przeszukując zbiory w Dreźnie, rozmyśla nad losem środowiska osób queerowych w tym mieście w XX wieku. Spojrzenie to łączy obie artystki, które badają polsko-niemieckie wątki w queerowej historiografii i opowiadają je w nowych relacjach do zdarzeń, miejsc i czasu.

Autorki, wykorzystując takie techniki jak kolaż, malarstwo, filmowy esej wizualny, portret, intarsja i materiał audio, tworzą niezwykły obraz rozpięty pomiędzy powidokami i cieniami (ukrywania się i wykluczenia) a blaskami i promieniami słońca (bijącymi z listów miłosnych). Wystawa pozwala dostrzec spektrum barw, wielość emocji i wrażeń, różnorodność queerowych istnień.

༻✧༺

Jest rok 1919. Okres kryzysów społecznych i ekonomicznych, hiperinflacji i biedy, a jednocześnie czas rozkwitu ruchów emancypacyjnych w środowiskach queerowych. W Berlinie otwiera się Instytut Seksuologiczny Magnusa Hirschfelda, gdzie można otrzymać poradę na temat antykoncepcji, leczone są choroby weneryczne oraz wspiera się osoby homoseksualne i transpłciowe. Powstają kluby i miejsca spotkań dla osób nieheteronormatywnych.

Przenosimy się do 1930 roku i zaglądamy do Drezna. Tam odbywają się cztery operacje korekty płci, przeprowadzane przez Magnusa Hirschfelda i Kurta Warnekrosa. Na stole operacyjnym leży Lili Elbe – nazwisko podobno przyjęła od rzeki Łaby, która przepływa przez Drezno i widać ją z okien kliniki. W wyniku powikłań po ostatnim z serii zabiegów Lili Elbe umiera.

༻✧༺

Jesteśmy w przedwojennym Breslau – dokładnie w Instytucie Medycyny Sądowej i Kryminologii Naukowej, gdzie szczególnie interesuje nas skrzynka numer 11 (po wojnie dostaje opis w języku polskim: „Kobiety i obojnactwo”). W skrzynce numer 11 znajdują są diapozytywy służące jako materiały dydaktyczne dla studentów Instytutu, które sklasyfikowano jako przykłady zaburzeń dymorfizmu płciowego. Karty oddają ducha epoki. W ręce wpadają nam fotografie Pauli i Helene – do zdjęć musiały pozować w ubraniu oraz nago, opisy kart są krótkie, lakoniczne.

Paula zgłosiła się do Instytutu, ponieważ chciała być kobietą. To kanwa, na której niespełna sto lat później pracuje artystka Liliana Zeic.

༻✧༺

Rok 1930 to schyłek Republiki Weimarskiej, następuje zmiana nastrojów społecznych na radykalne i opresyjne. Z tego czasu pochodzą akta znalezione w miejskim archiwum w Dreźnie, które w nowej rzeczywistości posłużyły Irène Mélix do stworzenia instalacji na wystawę w Studio BWA Wrocław. Sprawa dotyczy Gertrudy – osoby, która określała się jako lesbijka i prowadziła studio masażu, gdzie praktykowano techniki BDSM. Instalacja zawiera film – esej wizualny o życiu Gertrudy i wyobrażeniach na jego temat – oraz portret bohaterki namalowany przez Irène Mélix ze zdjęcia z aresztowania. Częścią instalacji są cienie przyrządów do praktyk BDSM, zgodne z listą spisaną przez policję w aktach sprawy.

 bwa.wroc.pl/wydarzenie/atlas-splatanych-opowiesci/

✦ oprowadzanie autorskie: Noc Muzeów, 17 maja godz. 18:00
Podczas tego spotkania artystki oprowadzą publiczność po wystawie i opowiedzą o swoich praktykach queerowania archiwów.
✦ godziny otwarcia:
środa-piątek: 14:00-18:00
sobota-niedziela: 11:00-18:00
17 maja Noc Muzeów: 16:00-24:00
 wstęp wolny

Artystki: Irène Mélix, Liliana Zeic
Kuratorka wystawy: Joanna Synowiec
Kuratorka galerii: Joanna Stembalska
Identyfikacja wizualna: Anna Wacławek
Scenografia: Iwona Ogrodzka
Produkcja: Natalia Budzińska, Monika Muszyńska
Współpraca z publicznością: Daria Chraścina
Partner wystawy: Stowarzyszenie Kultura Równości, Muzeum Medycyny Sądowej UM we Wrocławiu

________________

Studio Queer – miejsce, gdzie jesteś u siebie i możesz być sobą! Co roku Studio BWA Wrocław we współpracy ze stowarzyszeniem Kultura Równości otwiera swoją przestrzeń dla społeczności osób LGBT+. Działanie to zapoczątkowaliśmy w ramach Wrocławskiego Festiwalu Dumy WroPRIDE 2023 i z dumą je kontynuujemy.