Opolno-Zdrój to także miejsce niezwykle istotne dla historii polskiej sztuki. To właśnie tam w lipcu 1971 roku, odbył się pionierski, pierwszy ekologiczny plener artystyczny pt. „Ziemia Zgorzelecka 1971: Nauka i sztuka w procesie ochrony naturalnego środowiska człowieka”. Wydarzenie było w całości poświęcono problematyce ekologicznej, stając się jednym z momentów założycielskich dla rodzącej się wtedy w polskim świecie twórczym świadomości środowiskowej. Bezpośrednia bliskość kopalni, elektrowni i industrialnego krajobrazu oraz program pleneru inspirowały artystki i artystów do tworzenia ekologicznych wypowiedzi artystycznych, a także prowadzenia dyskusji na temat relacji człowieka i środowiska.
Dziś, w związku z międzynarodowym sporem wokół kopalni “Turów” i wciąż toczącymi się postępowaniami sądowymi, a także nieuchronnie zachodzącą w całej Europie transformacją energetyczną i widmem zamknięcia odkrywki stajemy w obliczu pytania o przyszłość tego miejsca – jak może wyglądać życie w Opolnie-Zdroju, i szerzej całym regionie, gdy nie będzie już zorganizowane wokół wydobycia węgla?
Konferencja “Opolno-Zdrój to przyszłość! Od konceptualnych plenerów do sprawiedliwej transformacji” wynika z kilkuletniego zaangażowania grupy artystek i artystów związanych z Biurem Usług Postartystycznych w pracę ze społecznością Opolna-Zdroju. Podczas wydarzenia odbędą się pokazy, wystąpienia i panele dyskusyjne, w których wezmą udział przedstawiciele lokalnej społeczności; polscy, czescy i niemieccy aktywiści; ekspertki i eksperci oraz twórcy i badaczki działające w regionie. Wspólnie porozmawiamy o złożonej przeszłości, trudnej teraźniejszości i niepewnej przyszłości tego miejsca oraz o tym, jak z jego perspektywy wyglądają kwestie środowiskowych i społecznych kosztów przemysłu wydobywczego, kryzysu klimatycznego oraz transformacji energetycznej. Przyjrzymy się także działaniom realizowanym w Opolnie-Zdroju przez ostatnie 4 lata i przedyskutujemy, jak za pomocą narzędzi i praktyk (post)artystycznych można reagować na kryzys klimatyczny, pobudzać wyobraźnię i spekulować o przyszłości oraz wspierać procesy transformacji energetycznej, społecznej i kulturowej.
Harmonogram konferencji:
Piątek, 6 grudniaWprowadzenie: Opolno-Zdrój to przyszłość! Od konceptualnych plenerów do sprawiedliwej transformacji
Gościnie: Anna Wilczyńska, Bogna Stefańska i Jakub Depczyński
Moderatorka: Bogna Świątkowska
Performans audiowizualny: Kubeczek. Legenda o Opolnie-Zdroju
Autorki: Weronika Zalewska, Mateusz Kowalczyk, Maciej Kwietnicki i Alicja Kochanowicz
Sobota, 7 grudnia
Panel 1: Działania postartystyczno-społeczno-etnograficzne w postprzemysłowej rzeczywistości
Gościnie: Diana Lelonek; Tomasz Rakowski; Julia Ciunowicz, Maja Janczar i Anna Ptak
Moderator: Kuba Szreder
Panel 2: Spekulatywna fabulacja jako metoda poznawania rzeczywistości społecznej
Gościnie: Jaśmina Wójcik i Weronika Zalewska
Moderatorka: Katarzyna Kasia
Przerwa na obiad
Przerwa relaksacyjna: Grunt to ciało
Autorka: Paulina Woźniczka
Panel 3: Wizje transformacji i możliwe przyszłości
Goście: Ola Arent i Milan Starec
Moderator: Jakub Depczyński
Panel 4: Utopistyka wobec krachu antropocenu
Gościni: Ewa Bińczyk
19:30-20:30
Przerwa na kolację
Zakończenie: Muzyczne transformacje
Didżej: czuly
W trakcie konferencji zapraszamy na wystawę “Pomiędzy byciem a niebyciem”, przygotowaną przez kolektyw KWKO (Maciej Kwietnicki i Alicja Kochanowicz), którą można zobaczyć w dniach 6-10 grudnia, w budynku Laboratorium w CSW Zamek Ujazdowski. Prace prezentowane na wystawie stworzyli najmłodsi mieszkańcy Opolna-Zdroju, w ramach cyklu warsztatów z fotografii analogowej, organizowanych podczas plenerów postartystycznych Biura Usług Postartystycznych od 2021 roku.
Wystawa została zrealizowana w ramach naboru projektów artystycznych “Otwieramy się!”.
Bogna Stefańska (Biuro Usług Postartystycznych)
Jakub Depczyński (Biuro Usług Postartystycznych)
Bogna Świątkowska (Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana)
Weronika Zalewska (niezależna artystka)
Mateusz Kowalczyk (niezależny artysta)
Maciej Kwietnicki (niezależny artysta)
Alicja Kochanowicz (niezależna artystka)
Diana Lelonek (Wydział Badań Artystycznych i Studiów Kuratorskich, ASP Warszawa)
Tomasz Rakowski (Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW)
Anna Ptak (Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW)
Julia Ciunowicz (niezależna artystka)
Maja Janczar (niezależna artystka)
Kuba Szreder (Wydział Badań Artystycznych i Studiów Kuratorskich, ASP Warszawa)
Jaśmina Wójcik (niezależna artystka)
Katarzyna Kasia (Wydział Badań Artystycznych i Studiów Kuratorskich, ASP Warszawa)
Paulina Woźniczka (niezależna artystka)
Ola Arent (architektka krajobrazu)
Milan Sterec (Stowarzyszenie mieszkańców Uhelná)
Ewa Bińczyk (Wydział Filozofii i Nauk Społecznych, UMK)
Sebastian Cichocki (Biuro Usług Postartystycznych, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie)
czuly (HYPER4YA)
Biuro Usług Postartystycznych to jednostka funkcjonująca w ramach struktury Fundacji Nowej Kultury Bęc Zmiana, której celem jest wspieranie działaniami artystycznymi ruchów społecznych i politycznych oraz wzmacnianie różnych form aktywizmu.
Projekt realizowany pod opieką Fundacji Nowej Kultury Bęc Zmiana dzięki wsparciu finansowemu Sigrid Rausing Trust i European Cultural Foundation, we współpracy ze Stowarzyszeniem „Na Trójstyku” i Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski.