Joanna Rajkowska – Pisklę. Drozd Śpiewak na ulicach Warszawy

Pisklę. Drozd Śpiewak
The Hatchling. Song Thrush
2023
210cm x 300cm x 220cm

Joanna Rajkowska –
we współpracy z architektami – Michałem Kempińskim i WXCA / in cooperation with architects – Michał Kempiński and WXCA

Dźwięk / Sound: Andrew Dixon
Wykonawca / Manufacturer: artsewi.pl Sebastian i Wioletta Warszawa
System dźwiękowy / Sound system: Blackfish
Zamawiający: Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie
Commissioned by: Municipal Road Authority in Warsaw
Konsultacja ornitologiczna / Ornithological consultation: Katarzyna Skakuj
Specjalne podziękowania / Special thanks to: Stanisław Roszkowski
Tekst komentarza / Commentary: Aleksandra Jach

Projekt Pisklę. Drozd Śpiewak to przeskalowane jajo drozda śpiewaka. Jest to rzeźba akustyczna – wewnątrz skorupy umieszczony jest system emitujący dźwięki wykluwającego się ptaka. Ze środka dobiega bicie serca, pukanie dziobem w skorupę oraz pierwsze dźwięki, jakie wydaje pisklę. Jajo drży, ponieważ działa jak membrana pozwalająca na słuchanie i odczuwanie drgań fal dźwiękowych. Pisklę… wymaga przyłożenia głowy, dotknięcia ręką lub nawet przytulenia się ciałem.

Projekt dedykowany jest przestrzeni placu Pięciu Rogów i związany z jego historią. Cytując Aleksandrę Jach, “W XVIII w. urządzano tam hece – krwawe i okrutne pokazy walk zwierząt, albo polowania na nie. Każde miejsce na świecie ma swoją palimpsestową historię, do której warto sięgać. (…) skrzyżowanie Chmielnej, Brackiej i Kruczej w swoim obecnym kształcie wydaje się stosunkowo niewinnym centrum konsumpcji i rozrywki. Warto jednak pamięta, że dwa wieki temu uśmiercono tam – dla przyjemności widzów – wiele istot.” Do tych celów służyła specjalnie wybudowana drewniana rotunda mogąca pomieścić około 3 tys. widzów.

Pisklę… pokazuje jak bardzo nasza relacja do zwierząt się zmieniła. Od Szczwalni do wsłuchiwania się w dźwięki wykluwającego się ptaka wiodła długa droga przestrajania wrażliwości. W dobie gwałtownych zmian klimatycznych oraz postępującego wymierania wielu gatunków Pisklę… stanowi zatem o współczesnej ludzkiej gotowości do empatii i więzi z innymi gatunkami, a także o kruchości życia. W rozumieniu artystki jest także wołaniem o zmianę naszej relacji z innymi bytami.

Projekt powstał dzięki współpracy Joanny Rajkowskiej z architektami Michałem Kempińskim i WXCA oraz z Zarządem Dróg Miejskich w Warszawie, przy okazji pracy nad Placem Pięciu Rogów. „W czasie projektowania placu poszukiwaliśmy akcentu, który zatrzyma na chwilę w tamtym miejscu zabieganych przechodniów. Płaszczyzna placu posiada cechy formy otwartej, która może być tłem zarówno dla różnorodnych wydarzeń życia miejskiego jak i miejscem ekspozycji sztuki publicznej.” – mówi Michał Kempiński, architekt. Zarząd Dróg Miejskich jako Zamawiający inwestycji placu Pięciu Rogów zlecił wykonanie projektu rzeźby na placu w 2019 roku. Realizacja rzeźby poprzedzona była uzgodnieniami z Mazowieckim Konserwatorem Zabytków. Wieloletnia kooperacja wszystkich stron pozwoliła na powstanie Pisklęcia jako efekt współpracy, architektów, artystki, lokalnych społeczności oraz organów miasta.