współpraca kuratorska: Agnieszka Rayzacher
tekst: Joanna Sokołowska
we wsparciu i we współpracy: Dom Utopii Międzynarodowe Centrum Empatii oraz Łukasz Trzciński, Filip Kijowski, Dominika Wasilewska, Krysia Jędrzejewska-Szmek; Vanish Gallery oraz Konrad Smoleński i Magdalena Komornicka; Festiwal Narracje 2023: Natalia Pancewicz, Anu Czerwiński, Katarzyna Słoboda, Ewa Bodal, Janusz Filipiak, Anna Dzierzgowska
Włóżmy w ziemię wilgotne ziarenko lnu to wystawa o kiełkowaniu wspólnoty queerowych osób i roślin. Jest także opowieścią o rozwijaniu wyobraźni i wrażliwości wobec zmian warunków życia na Ziemi.
W narracji Liliany Zeic wspólny obszar queerowego i roślinnego świata objawia się w szerokim spektrum reprezentacji marginesu i nienormatywności: dziwaczek, mniejszości, wyrzutków, chwastów, przyrodniczych osobliwości i choroby. Na marginesie rozkwitają nowe, międzygatunkowe formy życia i nieoswojone piękno. Wybrzmiewają niekanoniczne głosy, które w reakcji na stres klimatyczny, zakorzeniają poznanie w czujących ciałach (Ta, która patrzy w niebo).
W cyklu drewnianych paneli wykonanych techniką intarsji motywy roślinne splatają się z wizerunkami ludzkich ciał, queerowych, wielopostaciowych wspólnot, zbieraczek nasion i tajemniczych rytuałów. W pracach tych artystka podjęła i squeerowała tradycje biomorfizmu, czyli historię modelowania organizacji społecznych na wzór form organicznych i procesów organizmów żywych. Plamiste tworzywo użyte w intarsji to czeczota stosowana powszechnie do dekoracji mebli. W świecie przyrody czeczota rozwija się jako narośl w wyniku obrzęku pnia zaatakowanego wirusami, grzybami, dotkniętego uszkodzeniem lub wadą genetyczną. Przy zranieniu pnia uaktywniają się tkanki zabliźniające, które stopniowo poszerzają słoje, tworząc wybrzuszenia i pożądane w intarsji zmiany w układzie włókien drewna. Zakodowane we wzorach czeczoty ślady roślinnej choroby i samoregeneracji zostają uwolnione z uprzednich funkcji dekoracyjnych. Teraz ich właściwości wzmacniają przedstawienia nienormatywnych światów, rozsadzając społeczne podziały na „zdrowe”/„naturalne” „nienaturalne”/„patologiczne”. Intarsje powstały w wyniku długotrwałej, rękodzielniczej pracy artystki. W procesie tym wybrzmiewają na nowo i przemieniają się jej osobiste doświadczenia związane z warsztatem stolarskim rodziców i dorastaniem na polskiej wsi.
Przewijające się w intarsjach Liliany Zeic motywy roślinno-ludzkich konfiguracji rezonują z pokazywanymi na wystawie śladami procesów zainicjowanych podczas jej rezydencji w Domu Utopii – Międzynarodowym Centrum Empatii w Nowej Hucie. Zaczątkiem badań artystycznych i warsztatów były rośliny synantropijne rosnące dziko na dachu instytucji i w jej okolicy. Zaadaptowane do terenów silnie przekształconych przez człowieka rośliny tego typu rosną poza systemami zarządzania zielenią. Dziurawiec zwyczajny, wrotycz pospolity, sałata kompasowa, bylica pospolita, poziewnik miękkowłosy plenią się na terenach zdegradowanych, na poboczach dróg, przy śmietniskach, torach kolejowych, na nieużytkach. Żyją niezależnie od ludzkich potrzeb estetycznych i konsumenckich. W trakcie rezydencji artystka zaprosiła zainteresowane osoby do eksperymentalnych procesów grupowych z udziałem roślin. Dokumentacja daje wgląd w doświadczenia jednej – ludzkiej strony. Jest zapisem ćwiczeń w obserwacji konkretnych roślin, prób uczenia się na podstawie ich ruchu, wzrostu, procesów regeneracji, sposobów odczuwania i komunikacji. Otwieranie się na nowe doznania wspierały praktyki głębokiej uważności. Pomagały one poszerzać spektrum odczuć przez doświadczanie fizyczności własnego ciała w relacji z ciałami innych niż ludzkie.
Idąc za zaproszeniem do pracy wyobraźni, queerowe społeczności stają się potencjalnymi sojuszniczkami świata roślin, kiedy eksperymentują z poszerzaniem wrażliwości także na poziomie międzygatunkowym. Na styku ludzkich i botanicznych ciał, Liliana Zeic, odkrywa pole do regeneracji i zakorzenienia nowych opowieści o odporności, współistnieniu i przetrwaniu w zdegradowanym środowisku.
Zrealizowano również dzięki Stypendium Artystycznemu Prezydenta Wrocławia 2023.
***
Liliana Zeic – Let’s Slip a Moist Flax Seed into Soil
“Let’s Slip a Moist Flax Seed into Soil” is an exhibition about the queer natural environment. About support for the natural environment from the queer environment. Or the other way round – about support for the queer environment from the natural environment.
A story of a community that is not limited to people. A bit like playing at being a community and a bit like devising plans for the future. It addresses loss and recovery, picking berries in the forest, and the fact that it’s too warm.
curatorial collaboration: Agnieszka Rayzacher
text: Joanna Sokołowska
Let’s Slip a Moist Flax Seed into Soil is an exhibition devoted to the sprouting of a community of queer people and plants. It is also a tale about expanding the imagination and sensitivity in the face of changing living conditions on the planet.
In Liliana Zeic’s narrative, a common ground between queer and plant worlds is found in a broad spectrum of representations of the marginal and the non-heteronormative: weirdos, minorities, outcasts, weeds, natural curiosities, illnesses. Blossoming on the margins are new, interspecies forms of life and untamed beauty. Noncanonical voices resound in reaction to the climate stress, they embed cognition in sentient bodies (The One Who Looks at the Sky).
A series of wooden panels created using the technique of intarsia interweaves plant motifs with images of human bodies, queer polymorphous communities, seed collectors, mysterious rituals. In these works, the artist addresses and queers the traditions of biomorphism, that is the history of modelling social organisations on organic forms and processes occurring in living organisms. The blotched material used in intarsia is burr, widely employed in furniture decoration. Burr develops in the natural world as a tree growth resulting from the swell of a trunk infected by viruses, fungi, or suffering from damage or a genetic defect. An injury activates tissue that cicatrises the trunk by gradually widening growth rings, forming bulbous protrusions and transforming wood fibre layout in a way desired in intarsia. Coded in burr patterns, the traces of plant’s illness and self-regeneration are liberated by Zeic from their prior decorative function. Now, their characteristics enhance her representations of non-normative worlds, doing away with social divisions between what’s “healthy”/”natural” and “unnatural”/”pathological”. Her intarsia pieces result from the artist’s lengthy, handicraft work. This process gives resonance to and transforms her personal experiences of her parents’ carpentry workshop and growing up in the Polish countryside.
Motifs of human-plant configurations recurring in Zeic’s intarsia works resonate with traces – also shown in the exhibition – of processes initiated during her residency at the Utopia Home – International Empathy Centre in Nowa Huta. Her artistic research and workshop sessions were inspired by synanthropic plants growing wild on the roof of the institution and in its vicinity. Adapted to areas heavily transformed by humans, such species grow beyond greenery management systems. St John’s wort, tansy, prickly lettuce, common mugwort, downy hempnettle spread in degraded areas, on roadsides, near rubbish dumps, railway tracks, on wasteland. They live independently from human aesthetic and consumer needs. During her residency, the artist invited interested individuals to conduct experimental group processes with plants. Their documentation offers an insight into the experience of one – human – side. It provides a record of exercises in observing specific plants, attempts to learn from their movement, growth, regeneration processes, ways of feeling and communicating. Opening up to new sensations was fostered by deep mindfulness practices. These helped broaden the spectrum of feelings by experiencing the physicality of one’s own body in relation to non-human bodies.
Following the invitation to put imagination to work, queer communities become potential allies of the plant world when they experiment with expanding sensitivity, also on an interspecies level. At the intersection of human and botanical bodies Zeic discovers a space for regeneration and embedding new tales of resilience, co-existence, and survival in a degraded environment.
With support from and in collaboration with: Utopia Home – International Empathy Centre and Łukasz Trzciński, Filip Kijowski, Dominika Wasilewska, Krysia Jędrzejewska-Szmek; Vanish Gallery with Konrad Smoleński and Magdalena Komornicka; NARRACJE Festival 2023: Natalia Pancewicz, Anu Czerwiński, Katarzyna Słoboda, Ewa Bodal, Janusz Filipiak, Anna Dzierzgowska
Project organised with financial support from the 2023 Mayor of Wrocław Artistic Scholarship.
